مفهوم موافقسرایت حکم منطوق به موضوع غیر مذکور را مفهوم موافق گویند . ۱ - تعریف مفهوم موافقمفهوم موافق در مقابل مفهوم مخالف قرار دارد و آن مدلول التزامى منطوق کلام است که باعث سرایت حکم منطوق ، به موضوع دیگرى که در کلام آورده نشده است ، مى گردد . ۲ - دلیل نامگذاری به مفهوم موافقبه چنین مفهومى از آن جهت مفهوم موافق گفته مى شود که حکم مستفاد از مفهوم به لحاظ نفى و اثبات هم سنخ با حکم منطوق است . براى مثال ، از آیه " لاتقل لهما اف " بر مى آید که اگر "اف " گفتن به پدر و مادر حرام است ، به طریق اولى ضرب و جرح آن ها نیز حرام است. ۳ - مرادف مفهوم موافقاز مفهوم موافق به " لحن الخطاب " و فحوى الخطاب " نیز تعبیر شده است . ۴ - اقسام مفهوم موافقبراى مفهوم موافق دو قسم ذکر شده است أ- مفهوم مستفاد به واسطه اولویت ( مفهوم اولویت ) ب- مفهوم مستفاد به واسطه علم به اتحاد علت حکم در دو موضوع ( مفهوم مساوات ) ۵ - نظر بعضی از اصولیون در مورد مفهوم موافقنکته: برخى از اصولى ها بر این باوراند که: مفهوم موافق مدلول التزامى دلیل مطابقى نیست بلکه مدلول التزامى مدلول دلیل مطابقى است ؛ زیرا ملازمه در حقیقت میان ثبوت حکم بر موضوع مذکور وثبوت آن بر موضوع غیر مذکور در کلام است و این ربطى به دلالت دلیل ندارد ، به خلاف مفهوم مخالف. [۳]
سبزواری، عبدالاعلی، تهذیب الاصول، ص ۱۰۶.
[۴]
محمدی، ابو الحسن، مبانى استنباط حقوق اسلامى یا اصول فقه، ص ۷۱.
[۵]
مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص ۸۸.
[۶]
فیض، علیرضا، مبادى فقه و اصول، ص ۲۴۲.
[۱۴]
رشاد، محمد، اصول فقه، ص ۱۳۴.
۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۶۹، برگرفته از مقاله «مفهوم موافق». رده‌های این صفحه : مفاهیم
|